Έχετε ακούσει τους όρους The Lost Generation, The Silent Generation, Baby Boomers, Generation X ή Generation Y; Αν ναι, σημαίνει ότι γνωρίζετε ονομασίες γενεών προηγούμενων ετών και, πιθανότατα, γνωρίζετε και κάποια χαρακτηριστικά τους. Οι σημερινοί ενήλικοι αθλητές που έχουν γεννηθεί από το 1996 ή 2001 – 2010 ανήκουν στη λεγόμενη γενιά Generation Z (Gen Z) ή Post-Millennial ή αλλιώς iGeneration και είναι η γενιά που ακολουθεί τις γενιές Millennials, Generation X και Baby Boomers.
Είναι ευδιάκριτο από τα καθημερινά δεδομένα ότι πρόκειται για μια γενιά που έχει γεννηθεί και μεγαλώσει σε ένα ψηφιακό περιβάλλον, με πολλές τεχνολογικές δεξιότητες, και με την καθημερινότητά τους να περιλαμβάνει συσκευές, όπως smartphones, φορητούς υπολογιστές και iPad, ακόμη και στις εκπαιδευτικές τους δραστηριότητες.
Είναι η γενιά που έχει μάθει να αντλεί την πληροφορία μέσα από την τεχνολογία πάρα πολύ γρήγορα, να έχει τη δυνατότητα διασταύρωσής της (έστω και αν δεν τη χρησιμοποιεί) και η γενιά που αναμένει από τους συνομιλητές της, είτε είναι δάσκαλοι είτε προπονητές, να έχουν έτοιμες τις απαντήσεις εκείνες που θα τους καλύψουν τόσο γνωστικά όσο και συναισθηματικά.
Θα περίμενε κανείς, με βάση το πλεονέκτημα της γνώσης που έχουν οι αθλητές αυτής της γενιάς πάνω στην τεχνολογία, να είναι περισσότερο ανεξάρτητοι, οργανωτικοί, αυτάρκεις και με περισσότερες κοινωνικές επαφές, εφόσον η επικοινωνία μπορεί να είναι λιγότερο κοστοβόρος και πολύ πιο γρήγορη και άμεση, σε σχέση με τα προηγούμενα χρόνια, όταν η χρήση του τηλεφώνου και του απλού ταχυδρομείου δεν παρουσίαζε τα ίδια πλεονεκτήματα.
Ωστόσο, τα ερευνητικά δεδομένα δεν δικαιώνουν τα παραπάνω, καθώς φαίνεται ότι η γενιά GenerationZ αποφεύγει τις ευθύνες των ενηλίκων, την ανάληψη πρωτοβουλιών, αλλά και την οικονομική ανεξαρτησία. Σε ό,τι αφορά την επικοινωνία, προτιμά να επικοινωνεί περισσότερο διαδικτυακά, παρά σε άμεση επαφή με φίλους και δυσκολεύεται να οργανώσει κάτι σε μακροπρόθεσμο επίπεδο. Αποτέλεσμα των προηγούμενων είναι να καταγράφονται υψηλότερα ποσοστά κατάθλιψης, άγχους και μοναξιάς σε σχέση με προηγούμενες γενιές.
Φυσικό επόμενο, βέβαια, είναι ότι και οι αθλητές αυτής της γενιάς θα έχουν τα δικά τους χαρακτηριστικά και θα αντιμετωπίζουν τις καταστάσεις, αλλά και τις δυσκολίες τους με διαφορετικό τρόπο από τις προηγούμενες γενιές. Αποτελέσματα ερευνών έχουν αναδείξει τη δυσκολία στα επίπεδα συγκέντρωσης και προσοχής των αθλητών, κάτι που αποδίδεται στον αυξημένο χρόνο ενασχόλησης με τα ηλεκτρονικά παιχνίδια και τους υπολογιστές, χωρίς ουσιαστικό λόγο. Επιπλέον, οι αθλητές της γενιάς αυτής φαίνεται να είναι λιγότερο ανεξάρτητοι και δεν μπορούν με ευκολία να αντιμετωπίσουν μόνοι τους πολλά θέματα που προκύπτουν στην αθλητική τους καθημερινότητα. Τέλος, έχει φανεί ότι έχουν μεγαλύτερη ανάγκη για διαρκή επιβράβευση και επιδεικνύουν μικρότερη ικανότητα αυτό-αξιολόγησης και διαχείρισης των αντιξοοτήτων που συναντούν.
Κάτι που είναι, επίσης, αξιοσημείωτο είναι ότι οι αθλητές αυτής της γενιάς δυσκολεύονται να επικοινωνήσουν και να συνεργαστούν με τους προπονητές τους, παρά το γεγονός ότι θεωρητικά, όπως αναφέρθηκε και παραπάνω, οι δεξιότητες και τα μέσα επικοινωνίας είναι περισσότερες σε αυτή τη γενιά.
Προκειμένου, λοιπόν, οι προπονητές να καταφέρουν να έχουν καλύτερη επικοινωνία, αλλά και συνεργασία με τους αθλητές αυτής της γενιάς, θα πρέπει να έχουν κατά νου ορισμένες πρακτικές που θα λειτουργήσουν βοηθητικά για τους εμπλεκόμενους. Θα πρέπει να γνωρίζουν ότι είναι λάθος να θεωρούν ότι μπορούν να αποκόψουν τους αθλητές αυτής της γενιάς από τη χρήση των οθονών και των τεχνολογιών. Είναι κομμάτι της καθημερινότητάς τους και του τρόπου με τον οποίου έχουν μεγαλώσει και απλά, από μεριάς τους, εκείνοι θα πρέπει να μάθουν στους αθλητές να είναι πιο ανοικτοί και δεκτικοί και σε παραδοσιακούς τρόπους επικοινωνίας, επιδιώκοντας δια ζώσης συναντήσεις και συζητήσεις. Να ενθαρρύνουν τους αθλητές να διαβάζουν εφημερίδες και άρθρα από πηγές όχι μόνο ηλεκτρονικών μέσων και να οργανώνουν μηνιαίες -πρόσωπο με πρόσωπο- συζητήσεις και δράσεις.
Με δεδομένο ότι η συγκέντρωση και η προσοχή στη συγκεκριμένη γενιά μπορεί να διατηρηθεί για μικρότερα χρονικά διαστήματα, οι προπονητές θα πρέπει να δίνουν συγκεκριμένες οδηγίες με μηνύματα πιο σύντομα, άμεσα και περιεκτικά στους αθλητές. Να επιδιώκουν την αυτονομία των αθλητών τους και να ενθαρρύνουν, μέσω διάφορων ασκήσεων, αλλά και συνθηκών, τους αθλητές να αναπτύξουν σωστή κριτική σκέψη και καλύτερη διαχείριση των συναισθημάτων τους, ειδικά κατά τη διάρκεια της προπόνησης.
Οι στόχοι που θέτουν, ακόμη, οι προπονητές πρέπει να είναι ρεαλιστικοί και εφικτοί, ώστε να μην απογοητεύουν τους αθλητές, και να θέτονται από κοινού μαζί τους, προκειμένου να ωθούν τον αθλητή να εμπλέκεται και εκείνος στην όλη διαδικασία. Τέλος, με δεδομένο ότι κάθε νέα γενιά είναι διαφορετική, αλλά και λιγότερο ανθεκτική ψυχικά από την προηγούμενη, η ανάπτυξη ψυχικών και συναισθηματικών δεξιοτήτων κρίνεται μεγάλης σημασίας. Η δημιουργία κλίματος προστασίας για την αποφυγή της αποτυχίας, άλλωστε, είναι κάτι που δεν βοηθάει τους αθλητές και δεν ευνοεί την αυτογνωσία, που στόχο έχει αφενός την καλλιέργεια αυτοπεποίθησης και αυτοεκτίμησης και αφετέρου την αναγνώριση και προσπάθεια βελτίωσης τρωτών σημείων των αθλητών.
Μια διαφορετική γενιά, με ιδιαίτερα χαρακτηριστικά, που έχει όλα τα εχέγγυα να προχωρήσει και να βελτιώσει τον κόσμο με τις γνώσεις της, αρκεί να βοηθηθεί, ώστε να φέρει στην επιφάνεια όλα εκείνα τα πλεονεκτήματα που την προσδιορίζουν. Μια γενιά που θα προηγηθεί της Γενιάς Άλφα – Alpha Gen, που έπεται, και που οι ειδικοί αναφέρουν ότι θα είναι η γενιά χαρακτηριζόμενη από την έντονη πολύ-πολιτισμικότητα και που σίγουρα θα έχει επηρεαστεί από τη γενιά Z σε πολλά επίπεδα, με ειδικότερο το τεχνολογικό επίπεδο.
Φαίδωνας Σουλιώτης