Σε συνέχεια των άρθρων μας για την πανδημία θα αναφερθούμε σε έναν όρο που ακούμε πολύ συχνά αυτές τις ημέρες, τον όρο «ανοσία της αγέλης».
Όταν ένα παθογόνο, όπως ο νέος κορωνοϊός SARS-CoV-2, προσβάλλει τον ανθρώπινο οργανισμό, ο οργανισμός μας, στις περισσότερες των περιπτώσεων αναπτύσσει αμυντικούς μηχανισμούς (ανοσία) για την καταπολέμηση του παθογόνου. Η ανοσία έχει χαρακτηριστικά μνήμης και προφυλάσσει κάποιον άνθρωπο από ενδεχόμενη μόλυνση με το ίδιο παθογόνο, ή με άλλα λόγια αποτελεί τη φυσική προστασία μας έναντι της νόσου. Τα λοιμώδη νοσήματα, αυτά δηλαδή που οφείλονται σε ένα παθογόνο όπως οι ιοί, τα βακτήρια τα παράσιτα κλπ, εξαπλώνονται όταν ένα ποσοστό του πληθυσμού δεν έχει αναπτύξει ανοσία και μπορεί να μολυνθεί με τη νόσο. Η ανοσία της αγέλης επιτυγχάνεται όταν ένα σημαντικό ποσοστό του πληθυσμού αποκτά ανοσία έναντι ενός λοιμώδους νοσήματος περιορίζοντας έτσι την περαιτέρω εξάπλωσή της από άτομο σε άτομο.
Η ανοσία της αγέλης, συνεπώς, αφορά το ελάχιστο ποσοστό ανοσίας που θα πρέπει να αναπτύξει ένας πληθυσμός έτσι ώστε να αποτρέπεται η δημιουργία ή η συντήρηση μίας επιδημίας.
Από τι εξαρτάται όμως η ανοσία της αγέλης;
Η ανοσία της αγέλης εξαρτάται από τα επίπεδα μολυσματικότητας του μικροοργανισμού. Όσο πιο μολυσματικό είναι ένα παθογόνο, τόσο υψηλότερα ποσοστά ανοσίας απαιτούνται για την ανοσία της αγέλης. Συγκεκριμένα ο δείκτης μολυσματικότητας εκφράζεται από το βασικό αριθμό αναπαραγωγής Ro που αποτελεί το μέσο αριθμό των μεταδόσεων που προκαλεί το κάθε άτομο. Η ανοσία αγέλης ισούται με 1 – 1/ Ro. Για παράδειγμα για τον νέο κορωνοϊό το Ro ισούται με περίπου 2,5 και συνεπώς η ανοσία αγέλης με 0,6 ή 60%. Αυτό μεταφράζεται ότι για την προστασία ενός πληθυσμού από την πιθανότητα δημιουργίας ή συντήρησης μιας επιδημίας με τον νέο κορωνοϊό, χρειάζεται να αναπτυχθεί ανοσία στον πληθυσμού περίπου ίση με ποσοστό 60%. Για ένα άλλο νόσημα με μεγαλύτερη μολυσματικότητα, όπως για παράδειγμα η ιλαρά, η ανοσία αγέλης επιτυγχάνεται με υψηλότερο ποσοστό ανοσίας περίπου ίσο με 95%.
Η ανοσία σε ένα πληθυσμό αναπτύσσεται είτε κατόπιν φυσικής μόλυνσης με τον ιό και ανάρρωσης, είτε κατόπιν εμβολιασμού. Για ένα νέο παθογόνο όπως ο SARS-CoV-2 για το οποίο δεν υπάρχει ανοσία στον πληθυσμό, η ανάπτυξη ανοσίας αγέλης αποτελεί στρατηγική για την προστασία μας από τον ιό και την επιστροφή τω δραστηριοτήτων μας στους φυσιολογικούς ρυθμούς. Ο στόχος μας για την ανάπτυξη της ανοσίας της αγέλης θα επιτευχθεί κυρίως μέσω εμβολιασμού και όχι μέσω μόλυνσης από τον ιό γιατί τότε οι απώλειες σε ανθρώπινες ζωές θα είναι πολύ υψηλές.
Προς το παρόν και μέχρι να κυκλοφορήσει το εμβόλιο, η προστασία μας έναντι του κορωνοϊού είναι η τήρηση των μέτρων για την αποφυγή μεταδόσεων. Τα μέτρα περιλαμβάνουν την τήρηση της φυσικής απόστασης, την υγιεινή των χεριών με συχνό πλύσιμο με σαπούνι και νερό, ή αντισηπτικό που περιέχει τουλάχιστον 60% αλκοόλ και η χρήση μάσκα σε χώρους με συγχρωτισμό.
Κωνσταντίνος Γεωργίου