Στο Γυμνάσιο των Εκπαιδευτηρίων Δούκα επιδιώκεται η επίτευξη της μάθησης με τρόπο δημιουργικό, ευχάριστο, χαρούμενο και αποτελεσματικό. Οι μαθητές αποκτούν γνώσεις βιωματικά και διαθεματικά με σύγχρονες μεθοδολογίες, γίνονται συμμέτοχοι στην προσωπική τους μάθηση, ενώ οι εκπαιδευτικοί είναι συνεργάτες και καθοδηγητές τους, δημιουργώντας ομαδοσυνεργατικές δραστηριότητες.
Σύμφωνα με τις αρχές του Εκπαιδευτικού μας Μοντέλου, σχεδιάζουμε και υλοποιούμε Ειδικά Προγράμματα που ανταποκρίνονται στα πιστεύω μας: προάγουν Γνώσεις, Δεξιότητες και Αξίες. Το πρόγραμμα Κοινωνικής και Συναισθηματικής Ανάπτυξης «Στάση Ζωής» υλοποιείται στο Γυμνάσιο με ποικίλες δράσεις βιωματικού χαρακτήρα. Στο πλαίσιο του συγκεκριμένου προγράμματος αναπτύσσεται ο άξονας «Οικολογία - περιβάλλον», με στόχο να αναπτύξουν οι μαθητές ερευνητική διάθεση, κριτική και δημιουργική σκέψη για την προσέγγιση και κατανόηση των σύγχρονων περιβαλλοντικών προβλημάτων και να αναπτύξουν κώδικα συμπεριφοράς απέναντι στην οµάδα και στο περιβάλλον.
Έχοντας λοιπόν ως γνώμονα τα παραπάνω, σχεδιάσαμε το πρόγραμμα «Ανακύκλωση τηγανισμένου ελαιόλαδου και παρασκευή βιολογικών σαπουνιών».
Σε πρώτη φάση, οι μαθητές καταγράφουν τα είδη των απορριμμάτων και αναζητούν τους σύγχρονους τρόπους διαχείρισής τους. Ενημερώνονται για τους κινδύνους που απορρέουν από την κακή διαχείριση αυτών και κατανοούν την περιβαλλοντική και οικονομική αξία της ανακύκλωσης. Ικανοποιώντας, επομένως, τους γνωστικούς στόχους ενός προγράμματος περιβαλλοντικής εκπαίδευσης, αντιλαμβάνονται τα περιβαλλοντικά προβλήματα, που προκύπτουν από την απόρριψη του τηγανισμένου ελαιόλαδου στην αποχέτευση και κατανοούν ότι η αστόχαστη χρήση του έχει σοβαρές επιπτώσεις για τη ζωή.
Σε δεύτερη φάση, οι μαθητές καλούνται να δημιουργήσουν (στόχοι συνειδητοποίησης) μια νέα αντίληψη για το περιβάλλον και να συνειδητοποιήσουν ότι η υποβάθμισή του δεν είναι γεγονός μοιραίο και αναπόφευκτο. Αναγνωρίζουν την αναγκαιότητα για αλλαγή του τρόπου διαχείρισης του τηγανισμένου ελαιόλαδου και επιδιώκουν την ανακύκλωση αυτού μέσω της ευαισθητοποίησης και ενεργοποίησης των γονέων τους.
Οι μαθητές διαμορφώνουν τελικά, νέες στάσεις και συμπεριφορές προς το περιβάλλον (στόχοι στάσεων και αξιών), αναπτύσσοντας μια κριτική στάση απέναντι στη διαχείριση των απορριμμάτων της οικογενείας τους και συνειδητοποιώντας το ρόλο που μπορούν να διαδραματίσουν στο πλαίσιο αυτής.
Ένα ολοκληρωμένο, όμως, πρόγραμμα περιβαλλοντικής εκπαίδευσης οφείλει να ωθήσει τους μαθητές στην ανάπτυξη διάθεσης ενεργητικής συμμετοχής (στόχοι συμμετοχής) στην αντιμετώπιση του συγκεκριμένου περιβαλλοντικού ζητήματος. Αναζητούν, επομένως, τρόπους ανακύκλωσης του τηγανισμένου ελαιόλαδου, οι οποίοι θα μπορούσαν να υλοποιηθούν από τους ίδιους. Και αφού η χρήση του ελαιόλαδου για παραγωγή βιοκαυσίμων φαίνεται δύσκολη, αποφασίζουν να χρησιμοποιήσουν το τηγανισμένο ελαιόλαδο για την παρασκευή βιολογικών σαπουνιών (στόχοι ανάπτυξης δεξιοτήτων).
Η αναζήτηση τρόπου παρασκευής βιολογικών σαπουνιών δεν είναι εύκολη, αφού οι μαθητές πρέπει να συνεργάζονται, να υποστηρίζουν τις απόψεις τους, να διαχειρίζονται τη διαφωνία τους και να σέβονται τις γνώμες των άλλων. Έπρεπε να αναζητήσουν και να επιλέξουν μία μέθοδο που θα έχει χαμηλό κόστος, θα είναι υλοποιήσιμη από τους ίδιους και θα απαιτεί εργαστηριακό εξοπλισμό, που δεν θα υπερβαίνει τις δυνατότητες ενός σχολικού εργαστηρίου Χημείας. Τελικά, κάνοντας επίκληση σε γνώσεις χημείας, stem και οικονομίας, οι μαθητές ξεκίνησαν την παρασκευή των οικολογικών σαπουνιών σε χρόνο εκτός των ωρών διδασκαλίας. Μετά την ολοκλήρωση της παραγωγής και της περιόδου επώασης των σαπουνιών, οι μαθητές θα έχουν στη διάθεσή τους μία μεγάλη ποσότητα σαπουνιών, που πρέπει να αποφασίσουν πώς να την αξιοποιήσουν.
To παραπάνω εκπαιδευτικό περιβαλλοντικό πρόγραμμα υλοποιήθηκε για πρώτη φορά στο Γυμνάσιο των Εκπαιδευτηρίων Δούκα κατά το σχολικό έτος 2016-2017. Δεδομένης όμως της απήχησης που είχε σε μαθητές, αλλά και στην ευρύτερη εκπαιδευτική κοινότητα, αποφασίστηκε η υλοποίησή του και για τα επόμενα σχολικά έτη.
Θέλοντας να κάνουμε μία αξιολόγηση του συγκεκριμένου προγράμματος, θα καταλήγαμε ότι επιτεύχθηκαν πλήρως οι στόχοι της περιβαλλοντικής εκπαίδευσης (γνώσεις, δεξιότητες, αξίες) καθώς και ότι το ζήτημα προσεγγίστηκε με τρόπο διαθεματικό και πρωτότυπο. Υπήρξε, επιπλέον, αξιοποίηση εξειδικευμένης τεχνογνωσίας, αφού οι μαθητές έγιναν μικροί χημικοί στο εργαστήριο. Επιτεύχθηκε η καλλιέργεια της περιβαλλοντικής ευαισθητοποίησης μέσα από μία δράση βιωματικού χαρακτήρα και προσεγγίστηκε ένα ζήτημα παγκόσμιου περιβαλλοντικού ενδιαφέροντος, μέσα από μία οικολογική ενέργεια.
Όλγα Μανούρη