ΤΑ ΠΡΩΤΑ ΧΡΟΝΙΑ ΤΗΣ ΖΩΗΣ ΤΟΥ
Ο Λόρδος Βύρων γεννήθηκε στο Λονδίνο στις 22 Ιανουαρίου 1788. Υπήρξε γιός του πλοίαρχου του Βασιλικού Ναυτικού, Τζον Μπάιρον και της δεύτερης συζύγου του, Κάθριν Γκόρντον. Από την πλευρά της μητέρας του άνηκε σε αριστοκρατική οικογένεια του και αποτέλεσε απόγονο του βασιλιά Εδουάρδου Γ’. Τα πρώτα χρόνια της ζωής του, έζησε μάλλον φτωχικά με τη μητέρα του στο Αμπερντήν της Σκωτίας. Εκεί έμαθε και τα πρώτα του γράμματα. Στις 19 Μαΐου του 1789 πέθανε ο αδελφός του παππού του, από την πλευρά του πατέρα του, Γουίλιαμ Μπάιρον και, έτσι, απέκτησε τον τίτλο του Βαρόνου Μπάιρον.
Όταν δεν βρισκόταν στο σχολείο ή στο κολλέγιο, ζούσε με τη μητέρα του στην κεντρική Αγγλία, στο Σάουθγουελ του Νότιγχαμσαϊρ. Κατά την παραμονή του εκεί έγραψε τα πρώτα του θεατρικά έργα, για να ψυχαγωγήσει την κοινότητα. Οι φίλοι του τον προέτρεψαν να ασχοληθεί με την ποίηση. Έτσι, ο Βύρων συνέταξε τα πρώτα του ποιήματα, όταν ήταν 17 χρόνων, τα οποία είναι γνωστά ως «φυγαδευμένα κομμάτια». Ο ερωτισμός που διακατείχε τα ποιήματά του ερχόταν σε πλήρη ασυμφωνία με τις πεποιθήσεις των τοπικών κοινοτήτων, με αποτέλεσμα να καταστραφούν, πριν τη διάδοσή τους.
Σπούδασε στα ανώτερα αγγλικά κολέγια και σε ηλικία 21 ετών έγινε βουλευτής. Πολλές φορές οι απόψεις του ήταν αντίθετες με αυτές των άλλων λόρδων, αφού έδειχνε ενδιαφέρον για τα προβλήματα και τα ζητήματα της εργατικής τάξης.
Η πρώτη του ποιητική συλλογή «Ώρες της απραξίας», η οποία περιλάμβανε και πολλά από τα αρχικά του ποιήματα, αλλά και νεότερα, δέχτηκε έντονη -ανώνυμη- κριτική από το λογοτεχνικό περιοδικό Edinburgh Review, το οποίο κατείχε κυρίαρχη θέση στο λογοτεχνικό προσκήνιο εκείνης της εποχής. Απαντώντας, ο Βύρων έγραψε σατιρικό έργο-το πρώτο του, μάλιστα-, το οποίο αρχικά δημοσίευσε ανώνυμα. Αργότερα, όμως, η ταυτότητά του έγινε γνωστή και πυροδότησε πολλές αντιδράσεις, με αποκορύφωμα μια πρόκληση σε μονομαχία. Με το πέρασμα, όμως, του χρόνου, έγινε μόδα να είναι κάποιος «ποιητικός στόχος» του Βύρωνος και θεωρήθηκε ως τιμή.
Μετά από την έκδοση των επόμενων ποιητικών συλλογών του, ο Βύρων άρχισε να αποκτά μεγάλη αναγνώριση και διασημότητα, την οποία θεωρούσε απρόσμενη. Μάλιστα, κατά τα λεγόμενά του, απλώς έτυχε να ξυπνήσει και να ανακαλύψει πως είναι διάσημος!
Ο ΒΥΡΩΝ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ
Από μικρή ηλικία ο Βύρων είχε μάθει να μιλά τα ελληνικά και τα λατινικά και ήταν πολυταξιδεμένος.
Το 1809 επισκέφτηκε για πρώτη φορά την Ελλάδα. Ταξίδεψε στην Πάτρα, την Πρέβεζα, στη Νικόπολη, στην Άρτα, στα Γιάννενα κι έφθασε ως το Τεπελένι, όπου φιλοξενήθηκε από τον Αλή Πασά. Ξαναγύρισε μετέπειτα στην Άρτα, πήγε στο Αίγιο, στους Δελφούς, στη Λιβαδειά, στην Αθήνα, όπου παρέμεινε για δύο μήνες και αργότερα στην αρχαία Τροία και στην Κωνσταντινούπολη.
Λόγω και της ποιητικής του ευαισθησίας, έμεινε άναυδος από τη φυσική ομορφιά της Ελλάδας. Τα έργα που έγραψε κατά την παραμονή του στον ελλαδικό χώρο αντικατοπτρίζουν την καλλιτεχνική του συγκίνηση. Μάλιστα, στο έργο του «Το προσκύνημα του Τσάιντλ Χάρολντ», περιγράφει παραστατικά την Ήπειρο. Κάποια άλλα έργα που έγραψε κατά την πορεία του στην Ελλάδα είναι τα εξής:
· «Νησιά της Ελλάδας», στο οποίο περιγράφει και τις εντυπώσεις του από την Αρχαία Τροία και κυρίως από το Σούνιο
· «Η κατάρα της Αθήνας», που είναι εμπνευσμένο από την κλοπή των μαρμάρινων καλλιτεχνημάτων της Ακρόπολης από τον Έλγιν
· «Νύμφη της Αβύδου»
· «Τουρκικά Παραμύθια»
· «Δον Ζουάν», ένα έργο που ίσως αποτελεί την κορυφαία ποιητική του δημιουργία.
Με αυτά τα έργα ο Βύρων απέκτησε φήμη στην Αγγλία, αλλά η διασημότητά του απέσπασε και τα σύνορά της και άρχισε να εξαπλώνεται παγκοσμίως.
Όταν ξέσπασε η Ελληνική Επανάσταση του ’21, ο Βύρων έδειξε αμέσως το ενδιαφέρον του -μάλιστα είχε ήδη αναδείξει τη λατρεία του για επαναστατικούς αγώνες και την αντιπάθειά του για τα τυραννικά καθεστώτα από το έργο του «Προφητεία του Δάντη». Το 1823 έγινε μέλος του «Φιλελληνικού Κομιτάτου», που ήταν σύλλογος Άγγλων φιλελλήνων και φιλελεύθερων που αποσκοπούσαν στην ενίσχυση των Ελλήνων επαναστατών.
Όπως έγραψε και σε έναν φίλο του: «Αποφάσισα να πάω στην Ελλάδα. Είναι το μοναδικό μέρος, όπου δοκίμασα πραγματική ευχαρίστηση. Αν είμαι ποιητής το χρωστώ στον αέρα της Ελλάδας», αναδεικνύοντας έτσι την αγάπη του για τη χώρα, αλλά και τη συμβολή της στη θεμελίωση της ποιητικής του καριέρας.
Στις 3 Αυγούστου 1823 έφθασε στο Αργοστόλι, όπου πικράθηκε από την διχόνοια που επικρατούσε. Προσπάθησε να βοηθήσει τους Έλληνες παρέχοντας εφόδια που τους ήταν απαραίτητα.
Στις 5 Ιανουαρίου 1824 έφθασε στο Μεσολόγγι, όπου τον υποδέχτηκαν με σεβασμό. Συνεργάσθηκε με άλλους ξένους εθελοντές, βοήθησε στην οργάνωση στρατού, αλλά ήταν και υπεύθυνος για την κατάλληλη οχύρωση του Μεσολογγίου. Στις 25 Ιανουαρίου αναγνωρίσθηκε ως αρχιστράτηγος, αλλά η υπερκόπωση για την οργάνωση του στρατού και τη συμφιλίωση των οπλαρχηγών επιβάρυνε έντονα την υγεία του.
Αν και τον Απρίλιο του 1824 αρρώστησε, συνέχισε να υποστηρίζει τους Έλληνες και να «βαδίζει» μαζί τους σε αυτή τους την προσπάθεια. Τα χαράματα της 19ης Απριλίου 1824, Δευτέρα του Πάσχα, άφησε την τελευταία του πνοή. Μάλιστα, τα τελευταία του λόγια πριν ξεψυχήσει ήταν για την Ελλάδα: «Της έδωσα τον καιρό, την υγεία μου, την περιουσία μου, και τώρα της δίνω τη ζωή μου. Τι μπορούσα να κάνω περισσότερο;».
Ο θάνατός του σκόρπισε δυστυχία στον ελλαδικό χώρο. Ο προστάτης της Ελλάδας, που, μάλιστα, ανακηρύχθηκε σύμβολο πατριωτισμού και εθνικός ήρωας, είχε πεθάνει, αλλά η μνήμη του έμεινε ζωντανή για πάντα. Η σορός του μεταφέρθηκε στο Λονδίνο μετά την κηδεία του στο Μεσολόγγι. Τότε, ο Διονύσιος Σολωμός έγραψε το μεγάλο του ποίημα «Εις το θάνατο του Λορδ Μπάιρον» αφιερωμένο στον λάτρη αυτό της Ελλάδας, που αρχίζει με τους εξής στίχους:
«Λευθεριά, για λίγο πάψε
Νά χτυπάς με το σπαθί·
Τώρα σίμωσε καί κλάψε
Εις του Μπάιρον το κορμί·»
Μετά την απελευθέρωση, οι Έλληνες τίμησαν τον Βύρωνα με την ανοικοδόμηση ενός αγάλματος, που υψώνεται στο Ζάππειο, στη γωνία που αντικρίζει την Ακρόπολη και τον παριστάνει με μία γυναίκα -την Ελλάδα- που τον στεφανώνει. Το όνομά του δόθηκε και στο συνοικισμό προσφύγων, που εντοπίζεται στην Αθήνα, πάνω από το Παγκράτι και σήμερα αποτελεί τον Δήμο Βύρωνα.
Ο λόρδος Βύρων δέχεται παγκόσμια αναγνώριση, τόσο για το πλούσιο ποιητικό του έργο, όσο και για το ηρωικό, επαναστατικό του πνεύμα που τον οδήγησε στη συσπείρωση του ελληνικού στρατού και στην καταπολέμηση του τουρκικού ζυγού. Μπορεί να πέθανε σε μικρή ηλικία, πολεμώντας για την απελευθέρωση μιας ξένης χώρας, της Ελλάδας, από τον κατακτητή, όμως το πνεύμα του θα διατηρηθεί ζωντανό για πάντα και το όνομά του θα συνεχίσει να αποτελεί συνώνυμο στης λέξης «ελευθερία».
Φίλιππος Ακύλας Καλούδης