Η τεχνητή νοημοσύνη αναφέρεται σε συστήματα ή μηχανές που, με τη βοήθεια προηγμένων αλγορίθμων, έχουν την ικανότητα να εκτελούν εργασίες, τις οποίες, για να επιτελέσει ένας άνθρωπος, θα πρέπει να επιστρατεύσει την ευφυΐα του: μπορούν να επιλύσουν προβλήματα, να αναλύουν δεδομένα, να μαθαίνουν, να αντιλαμβάνονται, να «σκέφτονται», να προσαρμόζονται και, ανάλογα με την μορφή τους, να κινούνται και να εργάζονται.
Μοιάζει κάτι μακρινό, στην πραγματικότητα, όμως, η τεχνητή νοημοσύνη είναι παντού γύρω μας, στην καθημερινότητά μας, ακόμη και αν δεν το φανταζόμαστε ή το υποψιαζόμαστε.
Η εκμάθηση των μηχανών οδήγησε σε ένα ευρύ φάσμα εφαρμογών, σε διάφορους τομείς:
Μια συσκευή τεχνητής νοημοσύνης είναι ‘‘τα ανθρωπόμορφά μηχανικά όντα’’, δηλαδή τα ρομπότ. Αυτά διαθέτουν τη δυνατότητα αντίληψης του περιβάλλοντος, επεξεργασίας της πληροφορίας και δράσης, ώστε να εξυπηρετήσουν συγκεκριμένους σκοπούς, χωρίς να ακολουθούν απλά ένα προκατασκευασμένο από τον άνθρωπο “σενάριο δράσης”, αλλά λαμβάνοντας μόνες τους, με “έξυπνο τρόπο”, τις “σωστές” αποφάσεις. Για παράδειγμα, το 2015, με αφορμή ένα μεγάλο ευρωπαϊκό έργο, το RADIO, που στόχο είχε την ανάπτυξη τεχνολογιών για μικρά οικιακά ρομπότ που θα χρησιμοποιούνταν σε σπίτια ηλικιωμένων, το Εργαστήριο Σχεδιασμού Ενσωματωμένων Συστημάτων και Εφαρμογών του Τμήματος Μηχανικών Πληροφορικής ΤΕ του ΤΕΙ Δυτικής Ελλάδας σχεδίασε και κατασκεύασε την Πρότυπη Οικία Αυτόνομης Διαβίωσης (Ambient Assisted Living House). Πρόκειται για ένα διαμέρισμα που φιλοξενείται στις εγκαταστάσεις του ΤΕΙ στην Πάτρα, στο οποίο έχουν ενσωματωθεί και λειτουργούν τεχνολογίες ΙοΤ και ΑΙ, που μετρούν και ρυθμίζουν παράγοντες, όπως η φωτεινότητα, η θερμοκρασία, η υγρασία, η θέση του ενοίκου κ.λπ.
Επιπρόσθετα, ένα από τα πιο απτά παραδείγματα καθημερινής χρήσης της ΑΙ είναι οι εικονικοί βοηθοί, που ενσωματώνονται σε smartphones, tablets, έξυπνα ηχεία και πολλές ακόμη συσκευές, όπως: η Alexa της Amazon, η Siri της Apple, η Cortana της Microsoft, ο Google Assistant, η ελληνικής «καταγωγής» MAIC της MLS, και ορισμένοι ακόμη. Εφαρμόζουν στην πράξη μία από τις βασικές υποσχέσεις της ΑΙ: να «υπηρετεί» τον άνθρωπο. Οι εικονικοί βοηθοί αξιοποιούν τις δυνατότητες επεξεργασίας φυσικής γλώσσας (NLP), προκειμένου να καλύψουν από πολύ βασικές ανάγκες, όπως η αναζήτηση στο Internet ή η πλοήγηση σε έναν χάρτη, μέχρι πολύ πιο σύνθετες απαιτήσεις, όπως η διαλογική συζήτηση.
Οι αυτοματισμοί που χρησιμοποιούνται τα τελευταία χρόνια στα εμπορικά οχήματα αποτελούν πρωτόλειες ενδείξεις για τις αλλαγές που θα φέρει η ΑΙ στην αυτοκίνηση. H Tesla, για παράδειγμα, επιτρέπει στα οχήματά της να μαθαίνουν από την οδηγική συμπεριφορά τόσο των οδηγών, όσο και των συμβατικών οχημάτων, ώστε να προσαρμόζονται αναλόγως. Επίσης, ένα τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης που χρησιμοποιούμε πολύ συχνά, το Facebook, αξιοποιεί ειδικά σχεδιασμένους αλγόριθμους, προκειμένου να προβάλλει στο feed σας αναρτήσεις που ταιριάζουν περισσότερο με τα ενδιαφέροντά σας, και είναι κατ’ επέκταση πιθανότερο να σας κρατήσουν περισσότερη ώρα συνδεδεμένους. Αντίστοιχες πρακτικές αξιοποιούν το Twitter, το Instagram και άλλα μέσα, που εκπαιδεύονται βάσει της συμπεριφοράς των χρηστών και εμφανίζουν στη ροή σας αναρτήσεις, με τις οποίες έχουν περισσότερες πιθανότητες να διαδράσουν.
Επιπλέον, εκτός από τα social media, μια ευρεία γκάμα υπηρεσιών αξιοποιούν την ΑΙ, προκειμένου να προσαρμόζονται στις απαιτήσεις των χρηστών. Οι υπηρεσίες streaming μουσικής, βίντεο, και άλλων ψηφιακών μέσων συγκαταλέγονται στα πλέον χαρακτηριστικά παραδείγματα. Το λογισμικό του Netflix για παράδειγμα, "μαθαίνει" από τις συνήθειες των χρηστών και προτείνει περιεχόμενο που ταιριάζει στις απαιτήσεις τους. Κάτι αντίστοιχο συμβαίνει εδώ και χρόνια με το YouTube, όπως και με το Spotify ή άλλες πλατφόρμες, που αναλύουν αυτοματοποιημένα τεράστιες ποσότητες δεδομένων, για να βελτιώνουν την εμπειρία χρήσης. Το online shopping έχει βρει στην τεχνητή νοημοσύνη έναν από τους βασικότερους συμμάχους, αφού οι αλγόριθμοι που βοηθούν τόσο τους πελάτες, όσο και τους καταστηματάρχες, βελτιώνονται διαρκώς. Αφενός μαθαίνουν από τις αγοραστικές συνθήκες των πελατών, αφετέρου στοχεύουν αποτελεσματικότερα με πληροφορίες και διαφημίσεις τους χρήστες, μόνο για προϊόντα που τους ενδιαφέρουν.
Έτσι, η τεχνητή νοημοσύνη έχει εισβάλει τα τελευταία χρόνια στη ζωή μας, βοηθώντας μας και να κάνουμε πιο εύκολη την καθημερινότητα μας. Αν και η τεχνολογία φαίνεται να μας διευκολύνει, υποστηρίζεται και η αντίθετη άποψη: όταν όλες οι διαδικασίες γίνονται αυτόματα περιορίζεται η ανθρώπινη σκέψη και δράση. Η εξέλιξη και διάδοση της χρήσης της τεχνητής νοημοσύνης μπορεί να έχει και αρνητικές συνέπειες κυρίως στο χώρο της εργασίας. Τελικά, μας βοηθά ή όχι η τεχνητή νοημοσύνη; Όπως κάθε τεχνολογική εξέλιξη, πρέπει να την χρησιμοποιούμε σωστά και με μέτρο, ώστε να μπορούμε να απολαμβάνουμε τα πλεονεκτήματά της!
ΜΑΡΓΑΡΙΤΑ ΚΑΒΟΥΚΑ